autor: Łukasz Czyżewski
Import usług
Kupowane usługi z zagranicy zazwyczaj określane są jako import usług. Jednak czym tak właściwie jest import usług?
Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, import usług polega na świadczeniu usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust.1 pkt 4. Usługodawca to natomiast podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Mimo iż w podstawowej definicji nie ma informacji na temat miejsca wykonania usługi, to jednak w imporcie usług ma ono kluczowe znaczenie. Bowiem zgodnie z zasadą terytorialności opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług, ale tylko wtedy, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju, tj. terytorium Polski. Ogólną zasadę miejsca świadczenia usług (czyli miejsca ich opodatkowania) reguluje art. 28b ustawy o VAT.
Ustawa o VAT wyróżnia szereg przypadków, dla których miejsce świadczenia usług, a tym samym ich opodatkowania, ustala się w sposób szczególny, czyli inny niż w art. 28b Wymienione są one w art. 28d-n i są to:
usługi pośrednictwa (art. 28d) – miejsce, w którym dokonywana jest podstawowa transakcja
usługi związane z nieruchomościami (art. 28e) – miejsce położenia nieruchomości
usługi transportu pasażerów (art. 28f) – miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości
usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne na rzecz podatnika (art. 28g) – miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają
usługi pomocnicze do usług transportowych oraz usługi na ruchomym majątku rzeczowym (art. 28h) – miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane
usługi restauracyjne i cateringowe (art. 28i) – miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane. Wyjątek: Jjżeli usługi restauracyjne i cateringowe są faktycznie wykonywane na pokładach statków, statków powietrznych lub pociągów podczas części transportu pasażerów wykonanej na terytorium Unii Europejskiej, miejscem świadczenia usług jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów
usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu (art. 28j) – miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy
usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze i usługi elektroniczne na rzecz osób prywatnych (art. 28k) – miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu
Aby zakup usługi mógł zostać uznany więc za import usług, niezbędne jest spełnienie kilku warunków:
-miejscem świadczenia stosownie do przepisów ustawy o podatku od towarów i usług lub rozporządzenia jest terytorium Polski;
-usługodawcą musi być podatnik mający siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium Polski, niezależnie od tego, czy na terenie Wspólnoty, czy też poza jej terytorium;
-usługobiorcą jest osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu na terytorium Polski, zobowiązana do rozliczania w polskim urzędzie skarbowym;
-usługodawca nie rozliczył w Polsce podatku należnego z tytułu wykonanej usługi na rzecz usługobiorcy (z Polski).
DOSTAWCA USŁUGI WYSTAWIA FAKTURĘ BEZ PODATKU VAT
Faktura sprzedaży sporządzona przez przedsiębiorcę zagranicznego dostarczającego usługę wystawiona jest na kwotę netto (ze stawką VAT np), zgodną z przepisami kraju, w którym ma siedzibę, w języku obcym i w obcej walucie. Dodatkowo, przedsiębiorcy unijni powinni zaznaczyć na fakturze, że VAT rozlicza nabywca (reverse cherge), a także oznaczyć NIP UE zarówno od nabywcy jak i dostawcy. Oczywiście nie ma potrzeby tłumaczyć faktury zagranicznej na język polski.
UWAGA ! DOKONUJĄC TRANSAKCJI Z KONTRAHENTAMI Z KRAJÓW WSPÓLNOTY NALEŻY PAMIĘTAĆ O REJESTRACJI DO VAT-UE!
Rejestracji dokonuje się na formularzu VAT-R. Po spełnieniu wymagań przedsiębiorca otrzyma NIP europejski, czyli swój NIP poprzedzony prefiksem właściwym dla danego kraju – w przypadku Polski PL. Obowiązek rejestracji dla celów transakcji unijnych mają nie tylko czynni podatnicy VAT, lecz także podatnicy zwolnieni z podatku.
PRZEDSIĘBIORCA KRAJOWY ROZLICZA PODATEK VAT NALEŻNY
Po stronie nabywcy ciąży obowiązek rozliczenia podatku VAT należnego, może on jednak odliczyć od tej faktury również podatek VAT naliczony, w związku z czym import usług określany jest jako neutralny podatkowo. Import usług zawsze opodatkowany jest stawką VAT właściwą dla importowanej usługi w Polsce.
Często rozliczenie importu usług odbywa się poprzez wystawienie przez nabywcę faktury wewnętrznej. Faktura wewnętrzna służy zarówno do rozliczenia podatku należnego, jak i naliczonego, w związku z czym ujmuje się ją zarówno w rejestrze VAT sprzedaży, jak i zakupów. Jest to faktura służąca wyłącznie do rozliczenia podatku VAT przez podatnika.
IMPORT USŁUG W PODATKU DOCHODOWYM
Jeżeli wydatek na import usług spełnia warunki kosztu uzyskania przychodu (m.in. został poniesiony w celu uzyskania przychodu), to można zakwalifikować go do kosztów w KPiR. Do tego celu wykorzystuje się fakturę wystawioną przez kontrahenta zagranicznego. Aby zaksięgować taki koszt, kwotę w walucie obcej przelicza się na złotówki według kursu NBP ogłoszonego w ostatnim dniu roboczym przed datą poniesienia kosztu (wystawienia faktury).
IMPORT USŁUG W PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG
Moment podatkowy w podatku VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli natomiast przedsiębiorca otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy/wykonaniem usługi, obowiązek ten powstanie z chwilą ich otrzymania. Do przeliczenia importu usług należy zastosować kurs z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli generalnie z dnia poprzedzającego dzień wykonania usługi lub dokonania zapłaty. Data wystawienia faktury przez kontrahenta zagranicznego czy data wystawienia faktury wewnętrznej przez usługobiorcę nie ma więc znaczenia.
Przykład 1
Kontrahent otrzymał fakturę z Niemiec za usługę wykonaną 27 września 2017 roku. Dla celów VAT kwotę VAT należnego stanowiącego jednocześnie VAT naliczony ustalono przy zastosowaniu średniego kursu NBP z dnia 26 września 2017 roku (ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego) i ujęto w rozliczeniu VAT za wrzesień 2017.
Przykład 2
Kontrahent otrzymał fakturę z Wielkiej Brytanii za usługę wykonaną 1 października 2017 roku. Faktura została opłacona 29 września 2017 roku. Dla celów VAT kwotę VAT należnego stanowiącego jednocześnie VAT naliczony ustalono przy zastosowaniu średniego kursu NBP z dnia 28 września 2017 roku (ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego) i ujęto w rozliczeniu VAT za wrzesień 2017.
PODATNIK ZWOLNIONY Z VAT RÓWNIEŻ MUSI NALICZYĆ ORAZ ODPROWADZIĆ VAT OD ZAKUPIONEGO IMPORTU USŁUG
Czynni podatnicy VAT zobowiązani są do rozliczenia zakupionego importu usług w deklaracjach VAT-7 lub VAT-7K, w zależności od tego w jaki sposób się rozliczają. Jak mają rozliczyć się podatnicy, którzy są zwolnieni z VAT? Podatnicy tacy powinni rozliczyć się z Urzędem Skarbowym za pomocą deklaracji VAT-9M, która jak pozostałe deklaracje powinna zostać złożona do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojawił się obowiązek podatkowy wynikający z zakupionej usługi. Do tego dnia podatnik powinien również wpłacić należny podatek VAT wynikający z tej deklaracji. Niestety podatnicy VAT niebędący czynnymi podatnikami VAT nie mają możliwości obniżenia podatku VAT należnego, dlatego też cały naliczony podatek muszą wpłacać do Urzędu. W przypadku osób rozliczających się w oparciu o KPiR zapłacony podatek stanowi koszt uzyskania przychodu w dacie zapłaty. Jest to jedyny przypadek kiedy VAT może stanowić koszt firmowy. W przypadku, w którym osoby niebędące czynnym podatnikiem VAT w danym miesiącu zakupią oprócz usługi również towar od kontrahenta zagranicznego (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów – WNT) powinny wykazać to na deklaracji VAT-8. Warto zaznaczyć, że zakup importu usług nie wymaga składania do Urzędu informacji podsumowującej VAT-UE.
ZAKUPIONA USŁUGA OPODATKOWANA ZAGRANICĄ
Czasem zdarzają się przypadki, kiedy kontrahenci zagraniczni naliczają zgodnie z obowiązującymi ich przepisami swoją stawkę VAT, bo np. uznają nabywcę jako osobę prywatną. Jeśli zakupiona usługa, spełnia wyżej wymienione warunki i jest importem usług, który powinien zostać opodatkowany w kraju, należy zwrócić uwagę sprzedawcy iż powinien on skorygować fakturę. W innym wypadku, jeśli faktura nie zostanie zmieniona podatnik w Polsce zostanie zobligowany do naliczenia stawki VAT od kwoty brutto faktury.
IMPORT USŁUG CIĄGŁYCH
Zdarza się, że zakupione usługi od kontrahenta zagranicznego mają charakter ciągły, trwają dłużej niż jeden dzień – miesiąc, kwartał, rok. W takim wypadku należy zorientować się, czy usługa przyjmowana jest częściowo, a dla każdej tej części określono zapłatę, czy też nie tj. nie da określić się jej poszczególnych części.
Jeżeli usługa przyjmowana jest częściowo i dla każdej części określono zapłatę, usługę uznaje się za wykonaną, a to znaczy, że od tej części powstaje obowiązek podatkowy.
Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Jeśli przed wykonaniem usługi nabywca uiszcza zaliczkę (przedpłatę, ratę, itp.) – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej uiszczenia.
Przykład 3
W lutym br. kontrahent otrzymał od kontrahenta z Czech fakturę za usługę ciągłą wystawioną 30 stycznia 2017 roku. Wykonywane usługi są w okresie od 01 stycznia 2017 roku do 30 czerwca 2017 roku. Termin płatności przypadł na 14 lutego 2017 roku, jednak płatność została wykonana dopiero po wykonaniu usługi tj. 10 lipca 2017 roku. Obowiązek podatkowy powstał więc w momencie zakończenia usługi tj. 30 czerwca 2017. Kurs jaki należy przyjąć do rozliczenia podatku VAT przypada na 29 czerwca 2017 roku (ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego). W przypadku tym bowiem nie mamy wskazanych okresów wykonywanych usług i poszczególnych terminów płatności. Pomimo obowiązku zapłaty do 14 lutego, płatność ta również nie nastąpiła, więc nie można przyjąć wcześniejszego okresu do rozliczenia obowiązku podatkowego.
Przykład 4
W styczniu br. Kontrahent otrzymał od kontrahenta Włoskiego fakturę wystawioną 30 listopada 2016 roku za usługę ciągłą. Okres wykonywanych usług obejmuje od listopada 2016 do października 2017 roku. Termin płatności przypadł na 31 grudnia 2016 roku, jednak płatność została dokonana 15 stycznia 2017 roku. Obowiązek podatkowy powstał więc w terminie płatności tj. 15 stycznia 2017 roku. Kurs jaki powinien zostać przyjęty do rozliczenia podatku VAT przypada na 13 stycznia 2017 roku (ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego). Usługa opisana w przykładzie świadczona jest przez okres 12 miesięcy, czyli przez okres nieprzekraczający roku. Jest to usługa ciągła, która zostanie wykonana dopiero w październiku 2017 roku, jednakże płatność została wykonana przed zakończeniem usługi, stąd też obowiązek podatkowy wynika z terminu płatności.
Przykład 5
Kontrahent otrzymuje fakturę z firmy Adobe, za roczny dostęp do oprogramowania Adobe Reader DC. Rok usługi liczony jest od 20 marca 2017 roku do 19 marca 2018 roku. Każdego miesiąca wystawiana jest faktura z datą 20 dnia miesiąca po zakończeniu miesięcznej usługi. Płatność ściągana jest automatycznie z konta i księgowana zazwyczaj po 2-3 dniach od daty wystawienia faktury. Jest to usługa ciągła rozliczana cyklicznie, dla każdego okresu jest określona część płatności. Obowiązek podatkowy powstaje na koniec każdego okresu rozliczeniowego tj. 19 każdego miesiąca. Kurs jaki powinien zostać przyjęty przypada na dzień roboczy poprzedzający dzień 19 każdego miesiąca.
