autor: Łukasz Czyżewski
Część programistów w zakresie swojej działalności wybiera zwolnienie od podatku VAT. Naturalnie skorzystanie z takiego zwolnienia nie pozbawia podatnika prawa do świadczenia usług informatycznych poza granicę kraju. W poniższym artykule rozważymy jakie konsekwencje może wywoływać wykonanie takiej usług.
Ustalenie miejsca świadczenia
Co do zasady usługa opodatkowana jest tam gdzie znajduje się jej miejsce świadczenia. W rezultacie pierwszą rzeczą którą należy wykonać jest ustalenie miejsca świadczenia. W przedstawionym przypadku trzeba odnieść się do treści art. 28b ust. 1 ustawy VAT. Przepis ten stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.
W konsekwencji w przypadku świadczenia usług na rzecz zagranicznego przedsiębiorcy czynność ta będzie opodatkowana podatkiem w kraju siedziby usługobiorcy. Oznacza to, że czynność ta nie jest opodatkowana podatkiem VAT w Polsce. Do rozliczenia podatku należnego z tytułu świadczenia takiej usługi zobowiązany będzie jej nabywca zgodnie z przepisami kraju w którym ma siedzibę.
Obowiązki podatnika zwolnionego z VAT
Fakt, iż świadczenie usług dla zagranicznego kontrahenta nie podlega opodatkowaniu w Polsce nie oznacza, że polski przedsiębiorca nie ma żadnych obowiązków wobec urzędu skarbowego.
Po pierwsze podatnik zwolniony z VAT świadczący usługi na rzecz kontrahenta z Unii Europejskiej musi zarejestrować się dla celów VAT-UE. Zaznaczamy, że chodzi w tym przypadku wyłącznie o rejestrację w zakresie świadczenia usługi dla kontrahenta z UE. Podkreślamy, że wykonanie takiej czynności nie powoduje utraty prawa do zwolnienia od podatku. Niemniej jednak zgodnie z art. 97 ust. 3 ustawy VAT podatnik zwolniony z VAT świadczący usługi na rzecz innego firmy z jednego z krajów Unii Europejskiej jest zobowiązany do zarejestrowania się w ramach VAT-UE. Rejestracji dokonuje się na formularzu VAT-R w części C.3 poprzez zaznaczenia poz. 60.
Kolejnym obowiązkiem podatnika zwolnionego z VAT jest składanie informacji podsumowujących w związku ze świadczeniem usług na terytorium UE dla których podatnikiem jest usługobiorca. Jak bowiem stanowi art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych usługach świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (tzw. informacje podsumowujące). Informacje podsumowujące składa się za okresy miesięczne za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonania transakcji
Warto również mieć na względzie, że informacje podsumowujące podatnik zwolniony z VAT składa wyłącznie gdy w danym miesiącu miało miejsce świadczenie usługi do której stosuje się art. 28b ustawy VAT. W rezultacie nie ma potrzeby składania zerowych informacji podsumowujących.
Dodatkowo wskazać należy, że powyższe obowiązki wystąpią wyłącznie w sytuacji gdy świadczenie usług nastąpi dla podatnika z Unii Europejskiej. W przypadku gdy usługobiorcą będzie podatnik z kraju trzeciego, polski przedsiębiorca zwolniony z VAT nie musi rejestrować się dla celów podatku VAT-UE oraz nie ma obowiązku składania informacji podsumowującej.
Wystawienie faktury dokumentującej wykonanie usługi
Podatnik zwolniony z VAT jest również zobligowany do udokumentowania świadczenia usługi poza granice kraju za pomocą faktury VAT. Zgodnie z treścią art. 106a pkt 2 lit. a) ustawy VAT przepisy dotyczące faktur stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca.
Elementy obowiązkowe faktury określone zostały w art. 106e ust. 1 ustawy VAT. W art. 106e ust. 1 pkt 12, 13, 14 oraz 18 ustawy wskazano, że faktura powinna zawierać:
12)stawkę podatku;
13)sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14)kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
18) w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi – wyrazy „odwrotne obciążenie”.
Zgodnie z art. 106e ust 5 pkt 1 ustawy w przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. a) faktura może nie zawierać danych określonych w ust. 1 pkt 12-14.
W rezultacie w przypadku gdy podatnik zwolniony z VAT świadczy usługę na rzecz zagranicznego kontrahenta (zarówno z kraju UE jak i z kraju trzeciego) zobowiązany jest w takim przypadku do wystawienia faktury, która jednak nie będzie zawierać ani stawki ani kwoty podatku. Faktura taka musi jednak być opatrzona wyrazami „odwrotne obciążenie” (ang. reverse charge).
